Η Εθνική Αγγλίας στο Μουντιάλ του 1950

Η ιστορία της Εθνικής Αγγλίας στα Μουντιάλ είναι τόσο πλούσια που θα μπορούσαν να γραφτούν βιβλία και βιβλία. Τα «Τρία Λιοντάρια» ξεκίνησαν το ταξίδι τους στα Παγκόσμια Κύπελλα το 1950.

Μπορεί η Αγγλία να θεωρείται η μητέρα του ποδοσφαίρου, αλλά στα Μουντιάλ έκανε το ντεμπούτο της μόλις το 1950. Τα Παγκόσμια Κύπελλα που είχαν προηγηθεί ήταν τρία: το 1930 στην Ουρουγουάη με νικήτρια τη γηπεδούχο ομάδα, το 1934 με νικήτρια την Ιταλία στα γήπεδα της οποία επίσης φιλοξενήθηκαν οι αγώνες και το 1938 στη Γαλλία όπου η Ιταλία επικράτησε ξανά.

Ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος δεν επέτρεψε να διεξαχθούν Μουντιάλ μέχρι και το 1950. H Ομοσπονδία Ποδοσφαίρου της Αγγλίας (παλαιότερη στον κόσμο μαζί με αυτή της Σκωτίας) είχε αποχωρήσει από τις τάξεις της FIFA το 1928 και εντάχθηκε ξανά μόλις το 1946. Ο πόλεμος είχε αφήσει τα σημάδια του σε πολλές χώρες, ειδικά στην Ευρώπη. Η FIFA μετά από πολλή προσπάθεια και συζητήσεις έπεισε τη Βραζιλία να αναλάβει και να διοργανώσει το Μουντιάλ του 1950.

Η χώρα της Λατινικής Αμερικής ανέλαβε τη διοργάνωση, όμως έβαλε ως όρο να αλλάξει η μορφή του Παγκόσμιου Κυπέλλου. Όπως είναι γνωστό σε πολλούς, το Μουντιάλ του 1950 είναι το μοναδικό που δεν είχε τελικό αφού οι ομάδες ήταν ενταγμένες σε όμιλο, όπως θα δούμε και παρακάτω.

Οι Βραζιλιάνοι δεν ήθελαν ένα τουρνουά με αγώνες νοκ άουτ αφού έτσι τα παιχνίδια που θα γίνονταν θα ήταν πολύ λιγότερα με αποτέλεσμα να υπάρχουν λιγότερα έσοδα από τα εισιτήρια. H FIFA αρχικά αντιστάθηκε σε αυτό το αίτημα, αλλά υποχώρησε καθώς η Βραζιλία απείλησε να αποσυρθεί από τη διοργάνωση του Παγκοσμίου Κυπέλλου.

Οι ομάδες που θα περνούσαν από τα προκριματικά κάθε ηπείρου θα ήταν 14, ενώ η Βραζιλία ως διοργανώτρια χώρα και η Ιταλία ως η κάτοχος του προηγούμενου Παγκοσμίου Κυπέλλου προκρίθηκαν αυτόματα. 7 θέσεις θα έπαιρναν οι ομάδες της Ευρώπης, 6 της Αμερικής και μία της Ασίας. Η Αφρική δεν θα είχε παρουσία.

Να σημειώσουμε ότι η Γερμανία και η Ιαπωνία δεν επιτράπηκε να πάρουν μέρος στα προκριματικά λόγω του Παγκοσμίου Πολέμου. Υπήρξαν και χώρες που μποϊκόταραν οι ίδιες τη διοργάνωση, η Σοβιετική Ένωση, η Ουγγαρία, η Τσεχοσλοβακία για πολιτικούς λόγους.

Τελικά, μετά τα προκριματικά και πολλές αποχωρήσεις χωρών για διάφορους λόγους (πχ της Ινδίας που άφησε και την Ασία χωρίς εκπρόσωπο), στην τελική φάση βρέθηκαν οι: Ουρουγουάη, Βολιβία, Χιλή, Μεξικό, Παραγουάη, Αγγλία, Ισπανία, Σουηδία, Ελβετία, Ηνωμένες Πολιτείες και Γιουγκοσλαβία. Μαζί με την Βραζιλία και την Ιταλία, αυτές ήταν οι μόλις 13 ομάδες που αγωνίστηκαν στο «κουτσουρεμένο» Μουντιάλ.

Οι «βασιλιάδες του ποδοσφαίρου»

Η Αγγλία ταξίδεψε στη Νότια Αμερική και όλοι -μα όλοι- την θεωρούσαν ένα από τα φαβορί για να κατακτήσει τον τίτλο παρά του ότι θα έκανε ντεμπούτο στη διοργάνωση. Δεν ήταν μόνο η σπουδαία γενιά παιχτών που είχε στη διάθεσή του ο προπονητής της Αγγλίας, Walter Winterbottom, αλλά και τα αποτελέσματα των προηγούμενων χρόνων. Μετά τον πόλεμο η Αγγλία είχε κερδίσει τα 23 από τα 30 της παιχνίδια.

Το 1949 στα προκριματικά τερμάτισε πρώτη πάνω από την Σκωτία που επίσης πέρασε αλλά τελικά αποσύρθηκε από την τελική φάση. Εκείνη τη χρονιά το Πρωτάθλημα των βρετανικών χωρών ταυτόχρονα ήταν και όμιλος πρόκρισης για το Μουντιάλ. Η Αγγλία κέρδισε με 8-2 την Ιρλανδία, με 4-1 την Ουαλία και με 1-0 τη Σκωτία.

H αισιοδοξία για επιτυχία στο Μουντιάλ της Βραζιλίας είχε ενισχυθεί και από το αποτέλεσμα ενός ακόμα παιχνιδιού που έγινε το 1947. Η ενωμένη ομάδα της Μεγάλης Βρετανίας κέρδισε εύκολα τη Μεικτή Ευρώπης με 6-1 σε αγώνα που έγινε στο κατάμεστο Χάμντεν Παρκ της Γλασκώβης.

Όταν μετά από μια δύσκολη πτήση που σταμάτησε κατά σειρά στο Παρίσι, στη Λισαβώνα, στο Ντακάρ και στο Ρεσίφε, η αποστολή της Εθνικής Αγγλίας έφτασε στο Ρίο Ντε Τζανέϊρο, ο Τύπος τους υποδέχτηκε ως τους «βασιλιάδες του ποδοσφαίρου».

Και δεν είχε άδικο. Τα «βιογραφικά» σχεδόν όλων των παιχτών ήταν εξαιρετικά, ενώ κάποιοι παραμένουν ακόμα και σήμερα οι κορυφαίοι στην ιστορία των ομάδων τους.

Ξεχώριζε φυσικά ο Stanley Matthews της Μπλάκπουλ, ένας από τους κορυφαίους Άγγλους παίχτες όλων των εποχών. Παρότι όταν ξεκινούσε το τουρνουά ήταν ήδη 35, ο «μάγος της ντρίπλας», όπως ήταν το παρατσούκλι του, ήταν από τους καλύτερους παίχτες του κόσμου.

Για να καταλάβουμε την υπεροψία της αγγλικής Ομοσπονδίας και τη σιγουριά της για την επιτυχία στο Μουντιάλ, τις ίδιες σχεδόν μέρες με το Παγκόσμιο Κύπελλο είχε στείλει μια άλλη ομάδα Άγγλων διεθνών σε τουρνουά στον Καναδά.

Εκεί συμμετείχε και ο Matthews ως πρεσβευτής του αγγλικού ποδοσφαίρου αφού οι υπεύθυνοι της Ομοσπονδίας θεωρούσαν ότι δεν τον χρειαζόταν στα πρώτα «εύκολα» παιχνίδια της διοργάνωσης. Θα δούμε παρακάτω τι αποτέλεσμα είχε αυτό.

Αρχηγός της ομάδας ήταν ο Billy Wright από τη Γουλβς, όπου και πέρασε ολόκληρη την σπουδαία καριέρα του. Συνολικά διετέλεσε αρχηγός της Αγγλίας 90 από τις 105 φορές που έπαιξε με τη φανέλα των «Τριών λιονταριών».

Στην αμυντική γραμμή μπορούμε να βρούμε ακόμα τον περίφημο Alf Ramsey, 30 χρονών τότε και μέλος της Τότεναμ που το 1966 οδήγησε την Αγγλία στην κατάκτηση του κυπέλλου από τη θέση του προπονητή.

Στο ρόστερ ακόμα βρισκόταν ο σπουδαίος επιθετικός και θρύλος της Πρέστον, Tom Finney, που τελειώσε την καριέρα του με 569 συμμετοχές μόνο με τη φανέλα της.

Μαζί του στη γραμμή της επίθεσης ήταν το «χρυσό αγόρι» της Μίντλεσμπρο, Wilf Mannion, που είχε σκοράρει δύο γκολ στον περίφημο αγώνα του 1947 απέναντι στη Μεικτή Ευρώπης.

Φοβερό ήταν και το ταλέντο του σέντερ φορ, Jackie Milburn, ενός παίχτη που αποτελεί μύθο για τη Νιουκάστλ.

Από την Μπλάκπουλ, την ομάδα του Matthews, παρών ήταν και ο Stan Mortensen που σκόραρε το πρώτο γκολ στην ιστορία της Αγγλίας στα Μουντιάλ.

Η αποστολή της Αγγλίας

Αναλυτικά η αποστολή της Αγγλίας (σε παρένθεση οι ηλικίες και οι ομάδες τους το 1950): Τερματοφύλακες: Ted Ditchburn (28, Tottenham), Bert Williams (30, Wolves).

Αμυντικοί: John Ashton (28, Manchester United), Bill Eckersley (24, Blackburn), Alf Ramsey (30, Tottenham), Laurie Scott (33,Arsenal), Jim Taylor (32, Fulham), Billy Wright (26,Wolves).

Μέσοι: Eddie Baily (24, Tottenham), Henry Cockburn (28, Manchester United), Jimmy Dickinson (25, Portsmouth), Laurie Hughes (26, Liverpool), Bill Nickolson (31, Tottenham), Willie Watson (30, Sunderland).

Επιθετικοί: Roy Bentley (26, Chelsea), Tom Finney (28, Preston), Wilf Mannion (32, Middlesbrough), Stanley Matthews (35, Blackpool), Jackie Milburn (26, Newcastle), Stan Mortensen (29, Blackpool), Jimmy Mullen (27, Wolves).

Δύσκολα από την αρχή

Και όμως όλα αυτά τα αστέρια, τα βρήκαν «μπαστούνια» ήδη από τον όμιλο. Όπως είπαμε και παραπάνω, το φορμάτ του Παγκοσμίου Κυπέλλου δεν ήταν τα νοκ άουτ ματς. Οι ομάδες σχημάτισαν τέσσερις ομίλους από όπου θα προκρίνονταν οι τέσσερις πρώτοι για τον τελικό γύρο, όπου ο παγκόσμιος πρωταθλητής θα ήταν ο πρώτος στη βαθμολογία.

Ο όμιλος της Αγγλίας φαινόταν βατός. Χιλή, Ηνωμένες Πολιτείες και Ισπανία. Με αυτή τη σειρά τις αντιμετώπισε κιόλας. Στο πρώτο παιχνίδι τα «Λιοντάρια» αντιμετώπισαν τη Χιλή του Arturo Bucciardi στο νεότευκτο Μαρακανά. Το γήπεδο φαινόταν άδειο παρά τις 29 χιλιάδες που πήγαν να δουν το παιχνίδι, ενώ συνεχίζονταν ακόμα τα έργα για να τελειοποιηθεί αν και είχαν γίνει τα εγκαίνιά του.

Η Αγγλία άνοιξε το σκορ στο 39′ με τον Stan Mortensen (το πρώτο γκολ της Αγγλίας σε τελική φάση Παγκοσμίου Κυπέλλου) και σιγούρεψε τη νίκη της με τον Wilf Mannion στο 51′ με αποτέλεσμα να πάρει τους δύο βαθμούς που αντιστοιχούσαν τότε στη νίκη.

Η ενδεκάδα που επέλεξε o Arthur Drewry, υπεύθυνος για τις επιλογές παιχτών από την αγγλική Ομοσπονδία, και όχι ο προπονητής Winterbottom ήταν: Williams, Ramsey, Wright, Aston, Bentley, Dickinson, Finney, Hughes, Mannion, Mortensen, Mullen.

Το επόμενο παιχνίδι αναμενόταν να είναι το πιο εύκολο του ομίλου απέναντι στους ερασιτέχνες των Ηνωμένων Πολιτειών που έκαναν και δεύτερες δουλειές για να τα βγάλουν πέρα. Αυτό που διαφαινόταν να ήταν περίπατος, αποδείχθηκε «κόλαση» να το ζεις και να το παρακολουθείς, όπως ανέφερε σε δηλώσεις του ο Stanley Matthews μετά το ματς.

Ο ίδιος πήρε μια πτήση που διήρκεσε 28 ώρες για να είναι διαθέσιμος για το παιχνίδι, αλλα ο Drewry δεν τον επέλεξε για την αρχική ενδεκάδα, υπερασπιζόμενος την ιδέα ότι «ομάδα που κερδίζει δεν αλλάζει» με αποτέλεσμα να ξεκινήσει με τους 11 του πρώτου αγώνα. Θυμίζουμε ότι ακόμα δεν επιτρέπονταν οι αλλαγές με βάση τους κανονισμούς.

Έτσι, ο Matthews μαζί με τους υπόλοιπους αναπληρωματικούς, είδε τους βασικούς να χάνουν με 1-0.

Το γκολ σημείωσε ο Joe Gaetjens, ένας επιθετικός με καταγωγή από την Αϊτή που χάρη σε αυτό το γκολ έπαιξε τέσσερα παιχνίδια με την γαλλική Ρασίνγκ το 1951-52 στην Α’ κατηγορία και 15 παιχνίδια για την Ολιμπίκ Αλέ στη Β’ κατηγορία Γαλλίας την επόμενη σεζόν.

Oι παίχτες της Αμερικής πραγματικά έκαναν ό, τι δουλειά μπορεί να φανταστεί κανείς: από οδηγό άμαξας για γραφείο κηδειών όπως ο τερματοφύλακας Frank Borghi μέχρι καθηγητής σε σχολείο, όπως ο αμυντικός Walter Bahr.

Η ήττα της Αγγλίας ήταν η μεγαλύτερη έκπληξη του Παγκοσμίου Κυπέλλου, το «θαύμα του Μπέλο Οριζόντε». Είναι χαρακτηριστικό ότι την επόμενη μέρα πολλές εφημερίδες του κόσμου (ακόμα και στην Αγγλία) έγραψαν ότι το σκορ ήταν 10-0 ή 11-1 αφού το τηλεγράφημα που έλεγε «USA – England 1-0» δεν μπορούσε να γίνει πιστευτό και θεωρήθηκε τυπογραφικό λάθος.

Ακόμα και σήμερα συγκαταλέγεται στις μεγαλύτερες εκπλήξεις όλων των Μουντιάλ. Το 1994 ο καθηγητής του Πανεπιστημίου της Μασαχουσέτης, Geoffrey Douglas έγραψε ένα βιβλίο για το παιχνίδι που στηρίχτηκε στις μαρτυρίες πέντε παιχτών που ζούσαν ακόμη. Ο τίτλος του βιβλίου είναι το «Παιχνίδι της Ζωής τους» («Game of their lives»), ενώ το 2005 ο David Anspaugh αποφάσισε να το γυρίσει σε ταινία με τον ίδιο τίτλο.

Oι Άγγλοι είχαν ακόμα μια ευκαιρία να περάσουν από τον όμιλο. Χρειάζονταν τη νίκη στο τελευταίο ματς με την Ισπανία. Στην ενδεκάδα έγιναν αλλαγές μετά το «κάζο» με τις Ηνωμένες Πολιτείες και αυτοί που αγωνίστηκαν ήταν οι: Williams, Eckersley, Finney, Hughes, Dickinson, Ramsey, Wright, Baily, Milburn, Matthews, Mortensen.

Το παιχνίδι σύμφωνα με τη FIFA το παρακολούθησαν σχεδόν 75 χιλιάδες θεατές και έγινε στο Μαρακανά. Η Αγγλία πίεσε για να πάρει τη νίκη, αλλά δεν τα κατάφερε. Όπως αναφέρει ο Guardian του Μαντσεστερ σε ρεπορτάζ του στο 13ο λεπτό, σωστά ακυρώθηκε γκολ του Milburn ως οφσάιντ. Το ημίχρονο έληξε χωρίς σκορ.

Τρία λεπτά όμως μετά την ανάπαυλα και αφού η Αγγλία είχε κάνει μια ευκαιρία με σουτ του Finney, o Telmo Zarra, παίχτης σύμβολο στην ιστορία της Athletic Bilbao, κατάφερε να σκοράρει από κοντινή απόσταση.

Από εκεί και μετά οι παίχτες της Ισπανίας προσπάθησαν με κάθε τρόπο να προφυλάξουν την εστία τους, ενώ η Αγγλία ζήτησε πέναλτι σε ανατροπή του Finney μέσα στην περιοχή.

Το ρεπορτάζ της εφημερίδας καυτηριάζει την τακτική καθυστερήσεων των Ισπανών και σημειώνει ότι υπήρχε αποδοκιμασία και από τους θεατές.

Η νέα ήττα σήμαινε τον οριστικό αποκλεισμό της Αγγλίας και την επιστροφή της στην Ευρώπη χωρίς να φτάσει καν κοντά στην κατάκτηση του τροπαίου Jules Rimet, από το όνομα του προέδρου της FIFA και εμνευστή του Παγκοσμίου Κυπέλλου. Ο ίδιος το απένειμε στην νικήτρια του τροπαίου, Ουρουγουάη μετά τη νίκη της στο κρίσιμο παιχνίδι με τη Βραζιλία.

Μπορεί το παιχνίδι να μην ήταν «τελικός» με τη συνηθισμένη έννοια του όρου, όμως αυτό θα καθόριζε τον νικητή του Μουντιάλ. Με το χρυσό γκολ του Ghiggia, η Ουρουγουάη επικράτησε με 2-1, σκορπώντας τη θλίψη σε όλη τη Βραζιλία. To «Marcanazo», η τραγωδία του Μαρακανά δηλαδή, ακόμα κυνηγάει τους Βραζιλιάνους και συγκρίνεται μόνο με το 7-1 από την Γερμανία στο Μουντιάλ του 2014.

H αποτυχία της Εθνικής Αγγλίας στην πρώτη της παρουσία σε Μουντιάλ άνοιξε συζήτηση για την ανανέωση του ποδοσφαίρου της χώρας. Ακόμα και ο ξεροκέφαλος Drewry που είχε επιλέξει να αφήσει εκτός ενδεκάδας τον Matthews σε δηλώσεις του ανέφερε ότι το «μάθημα» από την παρουσία της Αγγίας στο Μουντιάλ του 1950 ήταν ότι θα χρειαζόταν να επικεντρωθούν στο κοουτσάρισμα και να ρίξουν πιο σκληρή δουλειά.