Η Εθνική Αγγλίας στο Μουντιάλ του 1954

Το Μουντιάλ του 1954 ήταν το πέμπτο που θα διοργάνωνε η FIFA, με τη διοργάνωση να επιστρέφει στα ευρωπαϊκά γήπεδα και πιο συγκεκριμένα σε αυτά της Ελβετίας. Η Εθνική ομάδα της Αγγλίας έδωσε για δεύτερη φορά το «παρών» μετά το ντεμπούτο της στη Βραζιλία το 1950.

Όπως και στην προηγούμενη διοργάνωση, το Πρωτάθλημα των Βρετανικών χωρών της σεζόν 1953-54 λειτούργησε ως όμιλος πρόκρισης και για το Μουντιάλ της Ελβετίας. Η Αγγλία το κατέκτησε με σχετική ευκολία και προκρίθηκε στην τελική φάση μαζί με τη δεύτερη Σκωτία.

Στον πρώτο της προκριματικό αγώνα επικράτησε της Ουαλίας με 4-1 με τους Dennis Wilshaw και Nat Lofthouse να σκοράρουν από δύο γκολ. Στον επόμενο αγώνα κέρδισε 3-1 την Ιρλανδία με σκόρερ τους Harold Hassal (2 γκολ) και Nat Lofthouse, ενώ στο ντέρμπι με την Σκωτία νίκησε με 4-2. Τα γκολ πέτυχαν οι: Ivor Broadis, Johnny Nickolls, Ronnie Allen και Jimmy Mullen.

Δεν πήγε με την ίδια αφέλεια

Παρά την επικράτησή της, η Αγγλία δεν πήγαινε στο Μουντιάλ με την ίδια αφέλεια και έπαρση με την οποία είχε επισκεφτεί την Βραζιλία το 1950. Όχι ότι πολλοί Άγγλοι παράγοντες του ποδοσφαίρου δεν θεωρούσαν πως η Αγγλία παραμένει στις κορυφαίες ομάδες του κόσμου, αλλά ήρθαν τα αποτελέσματα των φιλικών πριν το Μουντιάλ να προσγειώσουν παράγοντες, προπονητές και παίχτες.

Η μεγαλύτερη αιτία προσγείωσης ήταν τα δύο ιστορικά ματς της Εθνικής Αγγλίας με την κορυφαία ομάδα της εποχής, τους «Υπέροχους Μαγυάρους» της Εθνικής Ουγγαρίας.

Στις 25 Νοέμβρη του 1953 η Αγγλία φιλοξένησε την Ουγγαρία στο Γουέμπλεϊ. Ο αγγλικός Τύπος ονόμασε αυτό το παιχνίδι το «Ματς του αιώνα«. Τον προηγούμενο μήνα, στις 21 Οκτώβρη, η Αγγλία είχε δώσει άλλο ένα σπουδαίο παιχνίδι με μια μεικτή ομάδα της FIFA, στη σύνθεση της οποίας δέσποζαν ο Ladislao Kubala της Barcelona και ο Giampiero Boniperti της Juventus.

Το ματς τελείωσε ισόπαλο 4-4 και η Αγγλία ετοιμάστηκε να αντιμετωπίσει τη «Χρυσή Ομάδα» της Ουγγαρίας.

Η Αγγλία στο γήπεδό της είχε γνωρίσει μόλις μία ήττα σε όλη την ιστορία της, σε ένα ματς με την Ιρλανδία το 1949. Βέβαια, και η Ουγγαρία δεν είχε ηττηθεί από το Μάιο του 1950, ενώ το 1952 είχε κερδίσει το χρυσό μετάλλιο στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Ελσίνκι στη Φινλανδία.

Ο αγγλικός Τύπος είχε αναγνωρίσει την αξία της ομάδας του Gusztav Sebes, αλλά δεν πίστευε ποτέ ότι θα υπήρχε μια τόσο μεγάλη διαφορά μέσα στο γήπεδο, όπως φάνηκε γρήγορα κατά τη διάρκεια του ματς.

Ο Άγγλος προπονητής, Walter Winterbottom, επέλεξε να κατεβάσει την ομάδα του με το κλασικό αγγλικό σύστημα της εποχής, το περίφημο WM, όνομα που βγήκε από τα δύο γράμματα που σχημάτιζαν οι παίχτες με τις θέσεις τους στο γήπεδο.

Ένα πρώιμο Total Football

Ο Gusztav Sebes κατέβασε την Ουγγαρία με ένα 2-3-3-2 με σέντερ φορ τους Ferenc Puskas και Sandor Κocsis και τον Nandor Hidegkuti σε ελεύθερο ρόλο να ενώνει το κέντρο με την επίθεση. Η ελευθερία των κινήσεων και η αλλαγή στις θέσεις που επέτρεπε ο Sebes (ένα πρώιμο «Total Football») στους παίχτες του μπέρδεψε τόσο πολύ την αγγλική ομάδα που το σκορ στο 27′ ήταν ήδη 4-1 με δύο γκολ του Puskas.

Το ένα από τα δύο έχει μείνει στην ιστορία αφού ο «καλπάζων συνταγματάρχης» με μία μαγική ντρίπλα τράβηξε την μπάλα προς τα πίσω, απέφυγε το τάκλιν από τον αρχηγό της αγγλικής ομάδας, Billy Wright, την ξανάφερε μπροστά του και «κεραυνοβόλησε» τον τερματοφύλακα της Αγγλίας, Gil Merrick.

To δεύτερο ημίχρονο ήταν επανάληψη του πρώτου με το σκορ να κλείνει στο 3-6 με χατ-τρικ του Hidegkuti, ενώ το άλλο γκολ το σημείωσε ο Jozsef Bozsik. Τα τρία γκολ της Αγγλίας πέτυχαν οι: Jackie Sewell, Stan Mortnesen και Alf Ramsey (με πέναλτι, στον τελευταίο αγώνα που εκπροσώπησε τα «Τρία Λιοντάρια» ως παίχτης).

Η πιο χαρακτηριστική δήλωση μετά τον αγώνα ήρθε από τον Syd Owen της Luton (δεν αγωνίστηκε στο συγκεκριμένο παιχνίδι): «ήταν σαν να παίζουμε με εξωγήινους».

Τους ταρακούνησε

Το τελικό 6-3 ταρακούνησε τους Άγγλους. Σε ένα πρόσφατο κείμενο του, το BBC Sport αναφέρεται σε αυτό το παιχνίδι σαν το «ματς που ξεκίνησε μια επανάσταση στο ποδόσφαιρο» όσον αφορά την Αγγλία.

Οι δύο Ομοσπονδίες είχαν αποφασίσει να υπάρξει και επαναληπτικό φιλικό λίγο πριν την έναρξη του Μουντιάλ. Οι Άγγλοι είχαν ελπίδες ότι θα δείξουν κάτι καλύτερο μετά την βαριά ήττα μέσα στο Γουέμπλεϊ.

Η πραγματικότητα ήρθε να τους σοκάρει για δεύτερη φορά μέσα σε λίγους μήνες. Το παιχνίδι έγινε στις 23 Μάη του 1954 στο Νεπστάντιον στη Βουδαπέστη με 90 χιλιάδες κόσμο να παρακολουθεί. Το τελικό σκορ δεν άφησε καμία αμφιβολία ότι και αυτό το αποτέλεσμα και το αποτέλεσμα που προηγήθηκε στο Γουέμπλεϊ έδειχνε την πλήρη ανωτερότητα της θρυλικής ομάδας της Ουγγαρίας: 7-1.

Ο Puskas σκόραρε άλλα δύο γκολ, όπως και ο Κocsis, ενώ από ένα σημείωσαν οι: Hidegkuti, Mihaly Lantos και Jozsef Toth. Για την Αγγλία το γκολ της τιμής πέτυχε ο Broadis. Ακόμα και σήμερα, αυτή είναι η πιο βαριά ήττα για την αγγλική Εθνική ομάδα στην πλούσια ιστορία της.

Οι Άγγλοι θα ταξίδευαν στην Ελβετία έχοντας υποστεί δυο βαριές ήττες που θα τους έκαναν να σταματήσουν να πιστεύουν ότι έχουν το know how στο ποδόσφαιρο, αλλά θα έπρεπε να μάθουν από τα βήματα που είχαν κάνει ομάδες σε όλη την Ευρώπη, όπως η «χρυσή ομάδα» της Ουγγαρίας.

Άλλωστε πριν από το 7-1, είχαν χάσει σε επίσιμο φιλικό με 1-0 και από την Γιουγκοσλαβία με γκολ του Rajko Mitic.

Οι μάχες στην Ελβετία

Εκτός από την Αγγλία στα ελβετικά γήπεδα για την τελική φάση του Μουντιάλ του 1954 είχαν προκριθεί ακόμα οι: Ελβετία (ως διοργανώτρια), η Ουρουγουάη (ως κάτοχος), η Αυστρία, το Βέλγιο, η Τσεχοσλοβακία, η Γαλλία, η Ουγγαρία, η Ιταλία, η Σκωτία, η Τουρκία, η Δυτική Γερμανία, η Γιουγκοσλαβία (είχε προκριθεί αποκλείοντας την Ελλάδα και το Ισραήλ), η Βραζιλία, η Νότια Κορέα και το Μεξικό.

Υπήρχαν, όπως και το 1950, ηχηρές απουσίες όπως η Σοβιετική Ένωση ή η Αργεντινή, η οποία για τρίτο συνεχόμενο Μουντιάλ δεν θέλησε να πάρει μέρος.

Η μορφή του ελβετικού Παγκοσμίου Κυπέλλου είχε ιδιαιτερότητες. Δημιουργήθηκαν τέσσερις όμιλοι με τέσσερις ομάδες, όμως τα παιχνίδια που δόθηκαν για τον κάθε όμιλο ήταν τέσσερα και όχι έξι ως συνήθως.

Οι ομάδες των ομίλων είχαν χωριστεί ανά δύο και με κλήρωση βγήκε ποια θα έπαιζε με τις άλλες. Δύο παιχνίδια για την κάθε ομάδα, με τη νίκη να αξίζει δύο πόντους και την ισοπαλία έναν. Άλλη μια ιδιαιτερότητα ήταν ότι αν ένα παιχνίδι τέλειωνε ισόπαλο, τότε πήγαινε στην παράταση, ενώ στο τέλος των ομίλων αν δύο ομάδες ισοβαθμούσαν στην πρώτη και τη δεύτερη θέση γινόταν κλήρωση για το ποια θα περάσει ως πρώτη, ενώ αν ισοβαθμούσαν στη δεύτερη και την τρίτη θέση τότε η ομάδα θα προκρινόταν μέσω μπαράζ.

Το άλλο περίεργο ήταν ότι οι πρώτες των ομίλων θα κληρώνονταν μεταξύ τους για την προημιτελική φάση και οι δεύτερες με τις αντίστοιχες δεύτερες, σε αντίθεση με ό, τι συμβαίνει στις μέρες μας στα περισσότερα τουρνουά.

Η αποστολή

Η Αγγλία στον όμιλό της κληρώθηκε με την διοργανώτρια Ελβετία, το Βέλγιο και την Ιταλία. Για άλλη μια φορά, όπως και στο προηγούμενο Μουντιάλ, την αποστολή της Εθνικής ομάδας δεν την είχε επιλέξει ο προπονητής, Walter Winterbottom, αλλά μια επιτροπή διορισμένη από την Ομοσπονδία.

Από τους παίχτες ξεχώριζαν ο 39χρονος θρύλος του αγγλικού ποδοσφαίρου, Stanley Matthews, ο Billy Wright, αρχηγός της ομάδας, ο Jimmy Dickinson της Portsmouth, ο Tom Finney της Preston και ο Nat Lofthouse της Bolton.

Στην Ελβετία ταξίδεψαν 17 από τους 22 ποδοσφαιριστές που κλήθηκαν για την τελική φάση. Οι υπόλοιποι πέντε έμειναν στην Αγγλία σε εγρήγορση αφού αν τύχαινε κάποιος τραυματισμός ή αποχώρηση για άλλο λόγο, θα έκαναν το ταξίδι άμεσα.

Αναλυτικά η αποστολή της Αγγλίας στο Μουντιάλ του 1954 ήταν (σε παρένθεση η ηλικία και οι oμάδες τους όταν ξεκινούσε το Μουντιάλ):

Τερματοφύλακες: Gil Merrick (32, Birmingham City), Ted Burgin (27, Sheffield United).

Αμυντικοί: Ron Staniforth (30, Huddersfild Town), Roger Byrne (25, Manchester United), Billy Wright (30, Wolves), Ken Green (30, Birmingham City).

Mέσοι: Syd Owen (32, Luton), Jimmy Dickinson (29, Portsmouth), Bill McGarry (27, Huddersfield), Albert Quixall (20, Sheffield Wednesday).

Eπιθετικοί: Stanley Matthews (39, Blackpool), Ivor Broadis (31, Newcactle), Nat Lofthouse (28, Bolton), Tommy Taylor (22, Manchester United), Tom Finney (32, Preston), Dennis Wilshaw (28, Wolves), Jimmy Mullen (31, Wolves).

Οι «ρεζέρβες» που έμειναν στην Αγγλία: Allenby Chilton (35, Manchester United), Ken Armstrong (30, Chelshea), Bedford Jezzard (26, Fulham), Johnny Haynes (19, Fulham), Harry Hooper (21, West Ham).

Η πρεμιέρα

Το πρώτο ματς του ομίλου ήταν με το Βέλγιο στη Βασιλεία. Τα «Τρία Λιοντάρια» ήθελαν τη νίκη για να μπουν σε τροχιά πρόκρισης από το πρώτο κιόλας ματς.

Οι παίχτες που επιλέχθηκαν για την ενδεκάδα ήταν οι: Merrick, Staniforth, Byrne, Wright, Owen, Dickinson, Matthews, Broadis, Lofthouse, Taylor και Finney. Ο αγώνας ξεκίνησε με τον χειρότερο τρόπο για την Αγγλία αφού στο 5ο λεπτό βρέθηκαν να χάνουν με γκολ του Leοpold Anoul.

Τελικά, επέστρεψαν στο ματς και βρέθηκαν να κερδίζουν με 3-1. Όμως, «κάθισαν» στο σκορ και οι Βέλγοι ισοφάρισαν. Το παιχνίδι έληξε ισόπαλο 3-3 στην κανονική διάρκεια και πήγε στην παράταση. Εκεί, προηγήθηκαν με 4-3, αλλά ένα αυτογκολ του Dickinson τους στέρησε τους δύο βαθμούς της νίκης. Από δύο γκολ για την Αγγλία πέτυχαν οι Broadis και Lofthouse, ενώ δύο γκολ για το Βέλγιο πέτυχε ο Anoul και ένα ο Henri Coppens.

Στο δεύτερο παιχνίδι της στον όμιλο η Αγγλία θα αντιμετώπιζε τη γηπεδούχο Ελβετία στη Βέρνη. Η Ελβετία είχε ήδη κερδίσει με 2-1 την Ιταλία στο πρώτο δικό της παιχνίδι.

Οι Άγγλοι αναγκάστηκαν να κάνουν αλλαγές στην εδνεκάδα τους αφού τραυματισμένοι ήταν τόσο ο Stanley Matthews, όσο και ο Nat Lofthouse. Οι 11 που αγωνίστηκαν ήταν οι: Merrick, Staniforth, Byrne, McGarry, Wright, Dickinson, Finney, Broadis, Taylor, Wilshaw, Mullen.

Το παιχνίδι με βάση τα δημοσιεύματα της εποχής ήταν μέτριο από άποψης θεάματος, αλλά όλες οι περιγραφές συμφωνούν ότι ο Billy Wright ήταν καθοριστικός για την νίκη της Αγγλίας με 2-0.

Λίγο πριν το τέλος του ημιχρόνου, ο Mullen βρήκε τα δίχτυα μετά από μακρινή πάσα του Taylor, ενώ το 2-0 έγινε από τον Wilshaw που ντρίπλαρε τρεις Ελβετούς πριν σκοράρει το δεύτερο, καθοριστικό γκολ για τους Άγγλους στο 69′. Οι Ελβετοί είχαν μια ευκαιρία να μειώσουν στο σκορ, αλλά στο 75 ο αμυντικός Staniforth έδιωξε την μπάλα πριν περάσει τη γραμμή του τέρματος.

Στους «8»

Η Αγγλία με τη νίκη της ήταν στους οχτώ της διοργάνωσης, σίγουρα μια καλύτερη εμφάνιση από το προηγούμενο Μουντιάλ. Στους οχτώ θα αντιμετώπιζε την κάτοχο του Μουντιάλ του 1950, την Ουρουγουάη. Η σκληροτράχηλη ομάδα της Λατινικής Αμερικής είχε καταφέρει να προκριθεί από τον δικό της όμιλο με δύο νίκες.

Κέρδισε με 2-0 την Τσεχοσλοβακία με γκολ των Oscar Miguez και Juan Alberto Schiaffino και συνέτριψε με 7-0 την άλλη βρετανική ομάδα, τη Σκωτία. Τα γκολ πέτυχαν οι: Carlos Borges (3), Miguez (2) και Julio Abbadie.

Ο Matthews επέστρεψε μετά τον τραυματισμό του στη βασική ενδεκάδα και η Αγγλία είχε ως βασική ενδεκάδα στο παιχνίδι που φιλοξενήθηκε στη Βασιλεία τους: Merrick, Staniforth, Byrne, Wright, McGarry, Dickinson, Matthews, Broadis, Lofthouse, Wilshaw και Finney.

Για την Ουρουγουάη ξεχώριζαν ο μυθικός αρχηγός της, Obdulio Varela και ο Juan Alberto Schiaffino, ενώ 7 παίχτες της ενδεκάδας αγωνίζονταν για την Πενιαρόλ του Μοντεβίδεο.

Αυτός ο αγώνας ήταν ο καλύτερος από πλευράς απόδοσης για την ομάδα της Αγγλίας παρόλο που βρέθηκε πίσω στο σκορ μόλις στο 5ο λεπτό του αγώνα μετά από γκολ του Borges.

Η σκέψη ότι μπορεί η Ουρουγουάη να έπιανε απόδοση αντίστοιχη με το ματς του ομίλου που διέλυσε την Σκωτία άρχισε να κάνει την εμφάνισή της. Όμως, οι Άγγλοι αντέδρασαν άμεσα. Στο 16΄ κατάφεραν να ισοφαρίσουν μετά από συνδυασμό των Μatthews και Wilshaw και η μπάλα έφτασε στον Lofthouse που τελείωσε σωστά τη φάση.

Από εκεί και μετά το παιχνίδι ήταν στην κόψη του ξυραφιού. Σύμφωνα με τα ρεπορτάζ των εφημερίδων, οι Ουρουγουανοί κατάφεραν να προηγηθούν κόντρα με τη ροή του αγώνα λίγα λεπτά πριν τελειώσει το ημίχρονο (39′). Ο Obdulio Varela με ένα πολύ δυνατό σουτ κατάφερε να νικήσει τον τερματοφύλακα Merrick (που φέρει ευθύνη για το γκολ). Η Ουρουγουάη μπήκε στα αποδυτήρια προηγούμενη με 2-1 , αλλά είχε να αντιμετωπίσει ότι ο Varela, o Abbadie και ο Andrade ένιωθαν ενοχλήσεις.

Το δεύτερο ημίχρονο ξεκίνησε και το λιγότερο που ήθελε η Αγγλία ήταν να δεχτεί κάποιο γρήγορο γκολ. Κι όμως αυτό έγινε. O Schiaffino σημείωσε το 3-1 στο 46′ και τα “τρία λιοντάρια” ήταν με την πλάτη στον τοίχο. Δεν εγκατέλειψαν όμως το παιχνίδι. Ο Finney κατάφερε να μειώσει σε 3-2 στο 67′ και στη συνέχεια είχε δοκάρι με τον Matthews ανάμεσα σε άλλες ευκαιρίες.

Στο 78′ ο Ambrois έδωσε το τελικό χτύπημα στην Αγγλία, με ένα διαγώνιο σουτ νίκησε για τέταρτη φορά των γκολκίπερ των Άγγλων και διαμόρφωσε αυτό που θα ήταν το τελικό σκορ: 4-2.

Τα στιγμιότυπα του ματς

Αυτό ήταν το τέλος του τουρνουά για την Αγγλία. Τουλάχιστον, όμως, έπεσε με το κεφάλι ψηλά πιάνοντας την καλύτερη απόδοση από όλα τα τελευταία παιχνίδια της απέναντι στην προηγούμενη κάτοχο του τίτλου. Η Ουρουγουάη αποκλείστηκε στον επόμενο γύρο από την Ουγγαρία με το ίδιο σκορ.

Το Μουντιάλ, όμως, κατέληξε για πρώτη φορά στα χέρια της Δυτικής Γερμανίας με το περίφημο «Θαύμα της Βέρνης» αφού κατάφερε να νικήσει την Ουγγαρία του Puskas με 3-2. Να τονίσουμε ότι στα ματς των ομίλων οι δύο ομάδες είχαν τεθεί ξανά αντιμέτωπες με την «Χρυσή Ομάδα» των Ούγγρων να κερδίζει 8-3!

Έμαθαν από άλλες χώρες

Η παρουσία της Αγγλίας τόσο στα ματς προετοιμασίας όσο και στο ίδιο το Μουντιάλ ανάγκασε τους εμπλεκόμενους με το ποδόσφαιρο της χώρας να επιχειρήσουν να μάθουν από τις τακτικές και τα συστήματα άλλων χωρών και ομάδων.

Τα επόμενα χρόνια ο Μutt Busby της Μanchester United θα συγκρουόταν με την αγγλική Ομοσπονδία για να συμμετέχει η ομάδα του στο Κύπελλο Πρωταθλητριών παρά τις αντιρρήσεις των παραγόντων αφού καταλάβαινε τη σημασία να αλλάξει το αγγλικό ποδόσφαιρο.

Ο Don Revie της Manchester City που ήταν φανατικός θαυμαστής της Ουγγαρίας υιοθέτησε τις κινήσεις του Hidegkuti μέσα στο γήπεδο, κίνηση που έμεινε στην ιστορία ως «Revie plan».

O Bill Nickolson της Τottenham έχτισε την ομάδα που πήρε για πρώτη φορά νταμπλ στον 20ο αιώνα στην Αγγλία και στη συνέχεια κατέκτησε το Κύπελλο Κυπελλούχων, πατώντας πάνω στις αρχές της Εθνικής Ουγγαρίας.

Το άρθρο που αναφέραμε παραπάνω πραγματικά είχε δίκιο. Υπήρξε μια «επανάσταση» στο αγγλικό ποδόσφαιρο για να γίνει καλύτερο. Στο επόμενο αφιέρωμα θα δούμε τι σήμαινε αυτό για το Μουντιάλ του 1958.