Κύπελλο Κυπελλούχων: Η καταργημένη διοργάνωση - Τέσσερις τελικοί με θριάμβους των αουτσάιντερ

Φέτος συμπληρώνονται 20 χρόνια από την κατάργηση του Κυπέλλου Κυπελλούχων και την “απορρόφησή” του από το Κύπελλο ΟΥΕΦΑ (το σημερινό Γιουρόπα Λιγκ).

Η διοργάνωση ξεκίνησε το 1960-’61 και συμμετείχαν οι νικητές των Κυπέλλων στις χώρες τους, ενώ οδηγήθηκε στην κατάργησή του εξαιτίας του “ανοίγματος” του Τσάμπιονς Λιγκ σε ομάδες που δεν ήταν πρωταθλήτριες.

Μέχρι που καταργήθηκε η διοργάνωση, ο νικητής του Κυπέλλου Κυπελλούχων έπαιρνε το εισιτήριο και για το Σούπερ Καπ Ευρώπης.

Η χώρα με τις περισσότερες κατακτήσεις Κυπελλούχων είναι η Αγγλία παρά την τιμωρία των ομάδων για τα τραγικά γεγονότα που συνέβησαν στο Χέιζελ. Από το 1985-’86 μέχρι το 1990-’91, οι αγγλικές ομάδες δεν αγωνίστηκαν στις ευρωπαϊκές διοργάνωσεις.

Ακόμα και έτσι, όμως, σύλλογοι από την Αγγλία έχουν κατακτήσει το τρόπαιο 8 φορές, Ιταλία και Ισπανία έχουν από 7 κατακτήσεις, οι γερμανικές ομάδες (μαζί με τις πρώην ανατολικογερμανικές) έχουν 5 τρόπαια, από 3 κατακτήσεις έχουν οι ομάδες από το Βέλγιο και την (πρώην) Σοβιετική Ένωση, δύο τρόπαια έχουν οι Σκωτσέζοι, ενώ από ένα τρόπαιο έχουν κατακτήσει ομάδες από τη Γαλλία, την Ολλανδία, την Πορτογαλία και την (πρώην) Τσεχοσλοβακία. Το εντυπωσιακό είναι ότι καμία ομάδα δεν κατάφερε να κατακτήσει για δεύτερη συνεχόμενη φορά το Κύπελλο Κυπελλούχων, παρόλο που 8 φορές νικητές έπαιξαν στον τελικό της διοργάνωσης δύο απανωτές χρονιές.

Η πολυνίκης της διοργάνωσης είναι η Μπαρτσελόνα με τέσσερα τρόπαια στην κατοχή της. Το Jogo Bonito γυρίζει πίσω το χρόνο σε τέσσερις τελικούς όπου τα αουτσάιντερ έκαναν την έκπληξη, σηκώνοντας το Κύπελλο.

1968-69 Σλόβαν Μπρατισλάβας – Μπαρτσελόνα 3-2

Η διοργάνωση του Κυπέλλου Κυπελλούχων εκείνη τη χρονιά είχε σημαδευτεί από τις αποχωρήσεις ομάδων από τις χώρες του (πρώην) Ανατολικού Μπλοκ.

Οι αποχωρήσεις ήρθαν ως διαμαρτυρία για την απόφαση της ΟΥΕΦΑ να χωρίσει τις ομάδες σε ανατολικές και δυτικές, μετά την “Άνοιξη της Πράγας” του 1968, την καταστολή της από τα σοβιετικά τανκς και τα ζητήματα που είχαν προκύψει στην Τσεχοσλοβακία.

Παρόλα αυτά η Σλόβαν κατόρθωσε να φτάσει μέχρι το τέλος της διοργάνωσης και να νικήσει την Μπαρτσελόνα με 3-2 στον τελικό που φιλοξενήθηκε στη Βασιλεία της Ελβετίας. Έγινε έτσι η πρώτη ομάδα από το Ανατολικό Μπλοκ που κατέκτησε τη διοργάνωση.

Η ομάδα από την Μπρατισλάβα ήταν ιδιαίτερα δυνατή, ενδεικτικό είναι ότι την επόμενη χρονιά εφτά από τους παίκτες της αγωνίστηκαν στα τελικά του Μουντιάλ του Μεξικού με τη φανέλα της Εθνικής Τσεχοσλοβακίας.

Η Σλόβαν για να φτάσει στον τελικό απέκλεισε κατά σειρά τις: Μπορ από την (πρώην) Γιουγκοσλαβία, Πόρτο από την Πορτογαλία, την Τορίνο από την Ιταλία και την Νταμφέρμλιν από την Σκωτία.

Η Μπαρτσελόνα από τη δική της μεριά έβγαλε έξω από την διοργάνωση την ελβετική Λουγκάνο, πέρασε bye τον δεύτερο γύρο, έπειτα απέκλεισε την Λιν από τη Νορβηγία, ενώ στα ημιτελικά επικράτησε της Δυτικογερμανικής Κολωνίας.

Στον τελικό η Σλόβαν μπήκε δυνατά και προηγήθηκε μόλις στο 2′ με τον μέσο Τσβέλτερ, ενώ οι “μπλαουγκράνα” ισοφάρισαν με τον Θαλντούα στο 16′. Οι Τσεχοσλοβάκοι απάντησαν με δύο γκολ πριν βγει το ημίχρονο, με τους Χρίβνακ (29′) και Γιαν Τσάπκοβιτς (42′). Η Μπάρτσα το μόνο που κατάφερε ήταν να μειώσει σε 3-2 που ήταν και το τελικό σκορ με τον Κάρλος Ρέσακ (τον μετέπειτα προπονητή της) στο 52′.

Τα στιγμιότυπα του παιχνιδιού

Θυμίζουμε ότι ο Παναθηναϊκός είχε βρει απέναντί του τη Σλόβαν μόλις δύο χρόνια μετά την κατάκτηση του Κυπέλλου Κυπελλούχων, στον δρόμο του “τριφυλλιού” για τον τελικό του Κυπέλλου Πρωταθλητριών το 1971. Ο Παναθηναϊκός την απέκλεισε στον δεύτερο γύρο (νίκη 3-0 και ήττα 1-2).

1973-74 Μαγδεβούργο – Μίλαν 2-0

Πέντε χρόνια μετά την κατάκτηση του Κυπελλούχων από τη Σλόβαν, το Μαγδεμβούργο έγινε η πρώτη και η μόνη Ανατολικογερμανική ομάδα που κατέκτησε ευρωπαϊκό τρόπαιο. Μπορεί στις τωρινές εποχές, η ομάδα από την τότε Ανατολική Γερμανία να μην βρίσκεται στην Μπουντεσλίγκα, αλλά τη δεκαετία του ’70 μαζί με την Ντινάμο Δρέσδης κυριαρχούσε στην ποδοσφαιρική σκηνή της χώρας.

Κορυφαίοι παίκτες της ομάδας του σπουδαίου προπονητή Χάινζ Κρίγκελ ήταν ο Γιούργκεν Σπαρβάσερ, ιδιαίτερα γνωστός παγκόσμιο ποδόσφαιρο χάρη στο νικητήριο γκολ που πέτυχε με την Ανατολική Γερμανία απέναντι στη Δυτικη για το Μουντιάλ του 1974 και ο κάτοχος πολλών ρεκόρ με τη φανέλα του Μαγδεμβούργου, Βόλφγκανγκ “Πάουλε” Σέγκουιν.

Το Μαγδεμβούργο είχε συνολικά τέσσερις διεθνείς στο Μουντιάλ του ’74 που φιλοξενήθηκε στη Δυτική Γερμανία. Για να φτάσει στον τελικό απέναντι στην περίφημη Μίλαν της εποχής, απέκλεισε κατά σειρά τις: Μπρέντα από την Ολλανδία, Μπάνικ Οστράβα από την Τσεχοσλοβακία, Μπερόε Στάρα Ζαγκόρα από τη Βουλγαρία και την Σπόρτινγκ Λισαβόνας από την Πορτογαλία.

Η Μίλαν του Τζιοβάνι Τραπατόνι (είχε αντικαταστήσει τον Τσέζαρε Μαλντίνι τον Απρίλιο του ’74) ήταν αναμφισβήτητα το φαβορί για τον τελικό που φιλοξενήθηκε στο γήπεδο Ντε Κάιπ της Φέγενορντ στην Ολλανδία. Στη μεσαία της γραμμή δέσποζε ο θρύλος και αρχηγός της Τζιάνι Ριβέρα, στην άμυνα ο υπαρχηγός Καρλ-Χάινζ Σνέλινγκερ από τη Δυτική Γερμανία, ενώ στην επίθεση της ομάδας έπαιζε ο γνωστός μας από το πέρασμά του από τον Ολυμπιακό, Αλμπερτίνο Μπιγκόν.

Οι “ροσονέρι” στην πορεία τους για τον τελικό είχαν αποκλείσει στους “8” τον υπέροχο ΠΑΟΚ της εποχής με νίκη 3-0 και ισοπαλία 2-2 στην Τούμπα. Πριν είχαν βγάλει εκτός την Ντινάμο Ζάγκρεμπ από την τότε Γιουγκοσλαβία και την Ραπίντ Βιέννης από την Αυστρία. Στον ημιτελικό επικράτησαν της πολύ δυνατής Δυτικογερμανικής Μπορούσια Γκλάντμπαχ.

Στον τελικό το Μαγδεμβούργο κατάφερε να σκοράρει το πρώτο του γκολ μετά από αυτογκόλ του Λάντζι στο 42′, όταν ο αμυντικός της Μίλαν έστειλε την μπάλα προς το τέρμα σε σέντρα του Ράουγκουστ από τα αριστερά, αιφνιδιάζοντας τον τερματοφύλακα Πιτσαμπάλα.

Το 2-0 έκανε με υπέροχο γκολ ο παίκτης-θρύλος του Μαγδεμβούργου Σέγκουιν με υπέροχο, δύσκολο σουτ στο 74′.

Τα δύο γκολ του τελικού

1980-’81 Ντινάμο Τιφλίδας – Καρλ Τσάις Ιένα 2-1

Δυνατές οι παραπάνω εκπλήξεις, αλλά τι γίνεται όταν στον τελικό φτάνουν δύο αουτσάιντερ, όπως τη σεζόν 1980-’81 που μέχρι το τέλος της διοργάνωσης έφτασαν η Ντινάμο Τιφλίδας από την ΕΣΣΔ και η Καρλ Τσάις Ιένα από την Ανατολική Γερμανία.

Η μάχη των δύο αουτσάιντερ φιλοξενήθηκε στο Ντίσελντορφ της Δυτικής Γερμανίας και αποτελεί έναν από τους τελικούς με τους λιγότερους φιλάθλους που τον παρακολούθησαν: από 4.750 μέχρι 9.000, ανάλογα με τις πηγές.

Όπως και να έχει, η ιστορία έγραψε πως για πρώτη και τελευταία φορά το Κύπελλο Κυπελλούχων σήκωσε μια ομάδα με έδρα την Γεωργία, τμήμα τότε της ΕΣΣΔ.

Η Ντινάμο είχε δείξει σπουδαία δείγματα γραφής από το 1976 και μετά, όταν και την ανέλαβε ο Γεωργιανός προπονητής, Νόνταρ Ακαλκάτσι που φημιζόταν για το επιθετικό ποδόσφαιρο και την έμφαση στην τεχνική.

Άλλωστε, το 1979 είχε αποκλείσει τη μεγάλη Λίβερπουλ της εποχής, νικώντας την 3-0 εντός έδρας, ενώ είχε χάσει 2-1 στο Άνφιλντ.

Η πρώτη ομάδα που απέκλεισε η Ντινάμο στον δρόμο της για τον τίτλο ήταν η Καστοριά που προερχόταν από την κατάκτηση του Κυπέλλου του 1980 απέναντι στον Ηρακλή.

Στη συνέχεια “πέταξε” εκτός διοργάνωσης τις: Γουότερφορντ Γιουνάιτεντ από την Ιρλανδία, τη Γουέστ Χαμ από την Αγγλία και τη Φέγενορντ από την Ολλανδία.

Η Καρλ Τσάις Ιένα που φέτος κινδυνεύει με υποβιβασμό από την τρίτη κατηγορία της Γερμανίας έχει ως κορυφαία στιγμή της ιστορίας της την παρουσία στον τελικό του 1981. Η ομάδα από τη Θουρινγκία, η οποία είχε δυνατή ομάδα κατά τη δεκαετία του ’70, κατάφερε να φτάσει στον τελικό ξεπερνώντας μεγάλα εμπόδια.

Στο πρώτο της ζευγάρωμα απέκλεισε με μεγάλη ανατροπή τη Ρόμα από την Ιταλία (ήττα 3-0 εκτός, νίκη 4-0 εντός), στη συνέχεια απέκλεισε την προηγούμενη νικήτρια της διοργάνωσης, Βαλένθια από την Ισπανία, ενώ στους “8” νίκησε τη Νιούπορτ Κάουντι από την Ουαλία. Στα ημιτελικά απέκλεισε την Μπενφίκα από την Πορτογαλία.

Μάλιστα, στον τελικό έφτασε να ανοίξει το σκορ με τον Γκέραρντ Χόπε στο 63′, αλλά δεν κατάφερε να κρατήσει το προβάδισμα παρά μόνο μέχρι το 67′ όταν ο Βλαντιμίρ Γκουτσάεβ ισοφάρισε για την Ντινάμο. Τη νίκη στην ομάδα από τη Γεωργία έδωσε ο Βιτάλι Νταρασέλια με γκολ στο 87ο λεπτό του τελικού.

Εκτενή στιγμιότυπα του τελικού του ’81

1982-’83 Αμπερντίν – Ρεάλ Μαδρίτης 2-1 (παράταση)

Πριν ο Άλεξ Φέργκιουσον γίνει ο γνωστός σε όλους μας Σερ της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ εντυπωσίασε στην πατρίδα του, τη Σκωτία, στον πάγκο της Αμπερντίν. Το πιο εντυπωσιακό επίτευγμά του ήταν η κατάκτηση του Κυπέλλου Κυπελλούχων απέναντι στη Ρεάλ Μαδρίτης.

Η “βασίλισσα” μπορεί να είχε να βρεθεί σε τελικό ευρωπαϊκής διοργάνωσης από το 1971 και την ήττα από την Τσέλσι στον επαναληπτικό τελικό στο Καραϊσκάκη, αλλά παρέμενε μια υπερδύναμη μπροστά στη σκωτζέζικη ομάδα.

Η Αμπερντίν για να φτάσει στον τελικό έπαιξε έναν γύρο περισσότερο από την ομάδα της Μαδρίτης. Στην πορεία της για το Ούλεβι του Γκέτεμποργκ που φιλοξένησε τον τελικό η ομάδα του Φέργκιουσον απέκλεισε: την ελβετική Σιον, την αλβανική Ντινάμο Τιράνων, την πολωνική Λεχ Πόζναν, τη γερμανική Μπάγερν Μονάχου και στους τέσσερις άλλη μια έκπληξη της διοργάνωσης, την Βατερσχάι Θορ Γκενκ (μία από τις δύο ομάδες που σχημάτισαν τη σημερινή Γκενκ που έχει αγωνιστεί και στο Τσάμπιονς Λιγκ).

Η Ρεάλ δεν έπαιξε σε προκριματικό γύρο, ενώ απέκλεισε κατά σειρά τις: Μπάια Μάρε από τη Ρουμανία, Ουίπεστ από την Ουγγαρία, Ίντερ από την Ιταλία και την Αούστρια Βιέννης από την Αυστρία.

Πριν τον τελικό, ο αγωνιστικός χώρος του γηπέδου είχε καλυφθεί με μια τεράστια τέντα για να προφυλαχθεί από τις καιρικές συνθήκες που επικρατούσαν στη Σουηδία. Σύμφωνα με δημοσιεύματα, οι φίλοι της Αμπερντίν έφτασαν στη χώρα μέχρι και με ψαρόβαρκες, ενώ αρκετοί κοιμήθηκαν έξω από το γήπεδο!

Η Αμπερντίν βρήκε πρώτη δίχτυα στον τελικό με τον Έρικ Μπλακ μόλις στο 7ο λεπτό, ενώ η Ρεάλ ισοφάρισε με τον αρχηγό της, Χουανίτο από το σημείο του πέναλτι στο 14′. Ο τελικός κρίθηκε στην παράταση όπου το “χρυσό” γκολ για την ομάδα του Φέργκιουσον σημείωσε στο 112′ ο Τζον Χιούιτ που είχε μπει ως αλλαγή στη θέση του πρώτου σκόρερ του αγώνα!

Μία από τις πιο όμορφες στιγμές μετά το ματς ήταν οι δηλώσεις του θρύλου της Ρεάλ και προπονητή της εκείνη την περίοδο, Αλφρέντο Ντι Στέφανο που δήλωσε: “Η Αμπερντίν έχει αυτό που δεν μπορούν να αγοράρουν τα χρήματα: ψυχή και ομαδικό πνεύμα χτισμένο πάνω σε οικογενειακή παράδοση”.