Μουντιάλ 1966: Ο θρίαμβος των «Τριών Λιονταριών»

Η φωτογραφία με τον αρχηγό της Εθνικής Αγγλίας, Bobby Moore να κρατάει το Παγκόσμιο Κύπελλο στους ώμους των συμπαικτών του είναι -ίσως- η πιο εμβληματική για το αγγλικό ποδόσφαιρο. Τα «Τρία Λιοντάρια» κατάφεραν να βρεθούν στην κορυφή του ποδοσφαιρικού κόσμου στις 30 Ιούλη του 1966 για πρώτη και τελευταία φορά μέχρι σήμερα στην ιστορία τους.

Αν ένας άνθρωπος πίστευε από την αρχή σε αυτή την κατάκτηση ήταν ο Sir Alf Ramsey, ο προπονητής της ομάδας και πρώην διεθνής παίκτης. Ο «στρατηγός», όπως ήταν το παρατσούκλι του από τα χρόνια του ως ποδοσφαιριστής ακόμα, είχε κάνει μια αξιόλογη καριέρα στη Southampton και την Tottenham, είχε αγωνιστεί στο Μουντιάλ του 1950, είχε 32 συμμετοχές με την Εθνική, ενώ σε τρία ματς φόρεσε και το περιβραχιόνιο του αρχηγού.

Όμως, η φήμη του γιγαντώθηκε ως προπονητής. Το 1955 ανέλαβε την Ipswich που βρισκόταν στην Third Division South και μέχρι το 1961 την ανέβασε για πρώτη φορά στη μεγάλη κατηγορία.

Το θαύμα δεν σταμάτησε εκεί. H Ipswich του Ramsey έγινε η πρώτη νεοφώτιστη που κατάφερε να κατακτήσει το πρωτάθλημα στην πρώτη της παρουσία στα «μεγάλα σαλόνια»!

Επόμενος στόχος: η Εθνική Αγγλίας. Ο Ramsey συμφώνησε να κοουτσάρει την Εθνική τον Οκτώβρη του 1962, ενώ επίσημα πήρε τη θέση του Walter Winterbottom την Πρωτομαγιά του 1963. Στην πραγματικότητα έγινε ο πρώτος επαγγελματίας προπονητής της Αγγλίας αφού μέχρι τότε στις επιλογές των παιχτών «ανακατεύονταν» επιτροπές που διόριζε η αγγλική Ομοσπονδία ποδοσφαίρου με αποτέλεσμα να υπάρχουν αλλοπρόσαλλες κλήσεις.

Ο «στρατηγός» ήθελε και είχε την απόλυτη ελευθερία κινήσεων και μάλιστα όποτε του την αμφισβήτησαν την απέκτησε πίσω με το σπαθί του.

Το δήλωσε από την πρώτη στιγμή

Το πιο εντυπωσιακό από όλα είναι ότι από την πρώτη στιγμή δήλωσε ότι η Αγγλία θα κατακτούσε το επόμενο Παγκόσμιο Κύπελλο, μια δήλωση που ξεσήκωσε από τη μία κύματα κριτικής και από την άλλη τεράστια αισιοδοξία.

Στη συνέχεια προχώρησε σε δύο καθοριστικές κινήσεις, όπως φάνηκε από την εξέλιξη των πραγμάτων. Πρώτον, επέλεξε τον Bobby Moore ως αρχηγό της ομάδας, κάνοντας τον τον νεότερο που θα φορούσε το περιβραχιόνιο στο φιλικό με την Τσεχοσλοβακία στις 29 Μάη του 1963 όπου οι Άγγλοι επικράτησαν με 4-2. Ο θρυλικός παίχτης της West Ham ήταν μόλις 22 ετών και 47 ημερών.

Δεύτερον, άλλαξε το σύστημα με το οποίο για χρόνια ολόκληρα έπαιζε η Εθνική και η πλειοψηφία των ομάδων στο Νησί, μετατρέποντας το σε ένα πραγματικά μοντέρνο 4-3-3. Εγκατέλειψε το 4-2-4 όπου το βάρος της δημιουργίας έπεφτε στους ακραίους παίχτες, στους wingers όπως λέμε και σήμερα, και ενίσχυσε το κέντρο της ομάδας.

Η αλλαγή έγινε στις 8 Δεκέμβρη του 1965 στο φιλικό με την Εθνική Ισπανίας. Όπως περιγράφει ο περίφημος Bobby Charlton σε ένα ντοκιμαντέρ για την κατάκτηση του Παγκοσμίου Κυπέλλου που μπορείτε εύκολα να το βρείτε στο YouTube: «Το να νικήσουμε την Ισπανία ήταν πραγματικά κάτι αρκετά δύσκολο, αλλά ξαφνικά όχι μόνο νικήσαμε, αλλά νικήσαμε εύκολα». Η αλλαγή του συστήματος μπέρδεψε τους αντιπάλους, ενώ έδωσε νέα, περίσσια αυτοπεποίθηση στους παίχτες του Ramsey. Ο Τύπος της Αγγλίας υποδέχτηκε επίσης με θετικό τρόπο την αλλαγή, μιλώντας για την ομάδα των «wingless wonders». Ο Ramsey ήταν ένας δύσκολος χαρακτήρας ακόμα και για τους παίχτες του, αλλά ταυτόχρονα αποδείχτηκε ένας «μάγος» της τακτικής.

Οι ομάδες του Μουντιάλ

Η αποστολή της Εθνικής Αγγλίας να κερδίσει το Μουντιάλ μόνο εύκολη δεν ήταν. Μπορεί να τη θεωρούσαν ένα από τα φαβορί αφού θα έπαιζε εντός έδρας, αλλά δεν ήταν η μόνη υπερδύναμη του τουρνουά.

Υπήρχαν ακόμα η Βραζιλία που προερχόταν από δύο συνεχόμενες κατακτήσεις και ταξίδεψε στην Ευρώπη σχεδόν με όλα τα αστέρια της, η Δυτική Γερμανία, η πρωταθλήτρια Ευρώπης του 1964, Ισπανία, η Ιταλία των Mazzola και Rivera, η πάντα υπολογίσιμη Σοβιετική Ένωση του Lev Yashin, η σκληροτράχηλη Αργεντινή. Βέβαια, η διοργάνωση δεν υπήρξε ιδιαίτερα καλή σχεδόν για όλες τις παραπάνω…

Στην τελική φάση είχαν ακόμα προκριθεί η Γαλλία, το Μεξικό, η Ουρουγουάη, η Ελβετία, η Βουλγαρία, η Ουγγαρία, η Χιλή, η Πορτογαλία και η Βόρεια Κορέα, με τις τελευταίες δύο να πρωτοεμφανίζονται σε Μουντιάλ.

Για άλλη μια φορά δεν υπήρχε ομάδα από την Αφρική αφού οι χώρες της «μαύρης ηπείρου» επέλεξαν να απέχουν ως διαμαρτυρία προς τη FIFA που δεν έδινε απευθείας πρόκριση σε τουλάχιστον μία αφρικανική χώρα από τα παιχνίδια της δικής τους προκριματικής φάσης, αλλά θα έπρεπε να παίξουν πλέι οφ με τις χώρες της Ασίας και της Ωκεανίας.

H αποστολή των νικητών

Ο Ramsey δοκίμασε πολλούς παίχτες πριν καταλήξει στην τελική αποστολή. Φανταστείτε ότι επέλεξε 40 παίχτες δυο μήνες πριν τη διορία που έδινε επίσημα η FIFA για τις προ-επιλογές των προπονητών. Μετά το φιλικό που αναφέραμε παραπάνω με την Ισπανία, ακολούθησαν μια σειρά ακόμα αγώνες πριν το Μουντιάλ. Τα αποτελέσματα ήταν ιδιαίτερα ενθαρρυντικά. Στις αρχές Γενάρη του 1966 η Αγγλία αντιμετωπίζει την Πολωνία και το παιχνίδι τελειώνει 1-1.

Σε όλα τα επόμενα μέχρι το πρώτο ματς του Παγκοσμίου Κυπέλλου, σημειώνει μόνο νίκες: 1-0 την αντίπαλό της και στον τελικό του Μουντιάλ Δυτική Γερμανία, 4-3 τη Σκωτία για το Πρωτάθλημα Βρετανικών Χωρών, 2-0 τη Γιουγκοσλαβία, 3-0 τη Φινλανδία, 6-1 τη Νορβηγία, 2-0 τη Δανία και 1-0 την Πολωνία στο τελευταίο φιλικό πριν τα επίσημα ματς.

Ο Ramsey είχε βάλει στόχο να «χτίσει» μια ομάδα που θα μπορούσε να ανταποκριθεί ακριβώς σε αυτά που ζητούσε στον αγωνιστικό χώρο. Στις 6 Μάη ανακοίνωσε 28 ονόματα και όταν στις 6 Ιούνη ξεκίνησε το τελικό στάδιο της προετοιμασίας στο προπονητικό κέντρο του Lilleshall, οι ίδιοι οι παίχτες σε συνεντεύξεις τους έχουν δηλώσει ότι κάθε μέρα ήταν μια μάχη για να τον πείσουν ότι αξίζουν να βρίσκονται στην αποστολή για το Μουντιάλ.

Οι παίχτες που τα κατάφεραν ήταν οι παρακάτω (στην παρένθεση η ηλικία τους και η ομάδα που άνηκαν όταν ξεκινούσε το Παγκόσμιο Κύπελλο):

Τερματοφύλακες: Gordon Banks (28, Leicester), Ron Springett (30, Sheffield Wednesday), Peter Bonetti (24, Chelsea).

Αμυντικοί: George Cohen (26, Fulham), Ray Wilson (31, Everton), Jack Charlton (31, Leeds), Bobby Moore (25, West Ham), Jimmy Armfield (30, Blackpool), Gerry Byrne (27, Liverpool), Norman Hunter (22, Leeds).

Μέσοι: Nobby Stiles (24, Manchester United), Alan Ball (21, Blackpool), Bobby Charlton (28, Manchester United), Martin Peters (22, West Ham), Ron Flowers (31, Wolves), Ian Callaghan (21, Liverpool), George Eastham (29, Arsenal).

Επιθετικοί: Jimmy Greaves (26, Tottenham), Geoff Hurst (24, West Ham), John Connelly (27, Manchester United), Terry Paine (27, Southampton), Roger Hunt (27, Liverpool).

Κλάπηκε το τρόπαιο

Μόλις 114 μέρες πριν από το Μουντιάλ η διοργάνωση δέχτηκε ένα χτύπημα τόσο στο κύρος της όσο και ουσιαστικό. Το τρόπαιο Jules Rimet κλάπηκε ενώ βρισκόταν σε έκθεση. Ο κλέφτης πιάστηκε, αλλά το κύπελλο δεν βρέθηκε αμέσως.

Ο…ήρωας που το ανακάλυψε τυλιγμένο σε μια εφημερίδα ήταν ο Pickles, ένας σκύλος που είχε βγει βόλτα με το αφεντικό του και μύρισε τους θάμνους στους οποίους βρισκόταν το κλεμμένο τρόπαιο. Ο Pickles έγινε πασίγνωστος, τα επόμενα χρόνια έπαιξε ακόμα και σε διαφημίσεις, ενώ κόντραρε σε δημοσιότητα μια από τις πρώτες και πιο όμορφες μασκότ όλων των εποχών,το λιοντάρι Willie.

Η Αγγλία τοποθετήθηκε στον πρώτο όμιλο μαζί με την Ουρουγούαη, το Μεξικό και τη Γαλλία. Το πρώτο παιχνίδι θα ήταν με την Λατινοαμερικάνικη ομάδα, το αντίπαλο δέος του ομίλου. Ο Ramsey επέλεξε την παρακάτω ενδεκάδα: Banks, Cohen, Wilson, Stiles, Jack Charlton, Moore, Ball, Greaves, Bobby Charlton, Connelly και Hunt.

Το ματς τελείωσε χωρίς σκορ με αποτέλεσμα πολλοί να κριτικάρουν από την αρχή της προσπάθειας τον Ramsey που ήταν τόσο αισιόδοξος για την πορεία της Αγγλίας από την πρώτη στιγμή που ανέλαβε.

Στο τέλος του τουρνουά, όμως, τα «Τρία Λιοντάρια» θα γίνονταν η πρώτη νικήτρια της διοργάνωσης που δεν θα είχε κερδίσει το πρώτο της παιχνίδι στο τουρνουά αφού, ως γνωστόν, οι παραδόσεις υπάρχουν για να σπάνε.

Επόμενος αντίπαλος το Μεξικό. O Ramsey έκανε δύο αλλαγές στην ενδεκάδα. Ο Terry Pain και ο Martin Peters ξεκίνησαν στη θέση των Connelly και Ball σε σχέση με την πρώτη αγωνιστική των ομίλων. Το ματς ξεκλείδωσε ο μεγάλος Bobby Charlton με ένα δυνατό, μακρινό σουτ στο 37’ και το 2-0 έκανε ο σέντερ φορ της Liverpool, Roger Hunt sto 75’. O ίδιος είχε δει ένα ακόμα γκολ του να ακυρώνεται ως οφσάιντ.

Στην τρίτη αγωνιστική των ομίλων η Αγγλία με το ίδιο σκορ, πάλι με σκόρερ τον Hunt σχεδόν στα ίδια αγωνιστικά λεπτά που είχε σκοράρει στο προηγούμενο ματς, στο 38o και στο 75ο λεπτό, πήραν τη νίκη απέναντι στη Γαλλία και την πρώτη θέση στον όμιλό τους. O Banks και η άμυνά του είχαν μηδέν παθητικό κάτι που θα κρατούσαν και στον επόμενο γύρο. Οι παίχτες που αγωνίστηκαν με τη Γαλλία ήταν: Banks, Cohen, Wilson, Stiles, Jack Charlton, Moore, Greaves, Bobby Charlton, Peters, Callaghan και Hunt.

Ο πρώτος γύρος της διοργάνωσης είχε εκπλήξεις. Πρώτη και καλύτερη η Βόρεια Κορέα, την οποία «υιοθέτησαν» οι κάτοικοι του Middlesbrough, όπως έγραφαν οι εφημερίδες της εποχής. Κατάφερε να κερδίσει τη φημισμένη Ιταλία με 1-0, σε μια από τις μεγαλύτερες εκπλήξεις της ιστορίας του Παγκοσμίου Κυπέλλου και έγινε η πρώτη ομάδα εκτός Ευρώπης και Αμερικής που πέρασε τη φάση των ομίλων.

Ακόμα, η κάτοχος των προηγούμενων δύο διοργανώσεων, Βραζιλία δεν κατάφερε να περάσει στον επόμενο γύρο. Η Πορτογαλία με τον πρώτο σκόρερ του Μουντιάλ με 9 γκολ, Eusebio στην πρώτη της εμφάνιση σε τελική φάση και η Ουγγαρία τερμάτισαν από πάνω της.

Πρώτη αποβολή στο Wembley

Στη φάση των «8» η Αγγλία θα αντιμετώπιζε την Αργεντινή, την οποία η FIFA είχε ήδη προειδοποιήσει για το σκληρό της παιχνίδι από τον πρώτο γύρο. Σε αυτό το ματς ο αρχηγός της Αργεντινής Antonio Rattin θα γινόταν ο πρώτος ποδοσφαιριστής που θα αποβαλλόταν σε επίσημο διεθνές παιχνίδι στο Wembley.

Χρειάστηκαν περίπου 15 λεπτά για να ξεκινήσει ξανά το παιχνίδι αφού ο Rattin αρνιόταν να αποχωρήσει. Το νικητήριο γκολ σημείωσε ο Geoff Hurst στο 78’, ο οποίος είχε ξεκινήσει στη θέση του τραυματία Greaves.

Ο Ramsey με το σφύριγμα της λήξης έτρεξε μέσα στο γήπεδο για να μην αφήσει τους παίχτες του να ανταλλάξουν φανέλες με τους Αργεντινούς, ενώ σε συνέντευξη αμέσως μετά χαρακτήρισε τους Λατινοαμερικάνους «ζώα».

Οι Αργεντινοί ονομάζουν αυτό το παιχνίδι «el robo del siglo», δηλαδή «η κλοπή του αιώνα» αφού υποστηρίζουν ότι ο Hurst ήταν οφσάιντ όταν σκόραρε. Η ενδεκάδα της Αγγλίας σε αυτό το παιχνίδι ήταν: Banks, Cohen, Wilson, Stiles, Jack Charlton, Moore, Ball, Bobby Charlton, Hurst, Peters και Hunt.

Στα ημιτελικά προκρίθηκαν η Αγγλία, η Γερμανία που κέρδισε 4-0 την Ουρουγουάη, η Πορτογαλία που απέκλεισε δύσκολα και με ανατροπή τη Βόρεια Κορέα με 5-3 και η Σοβιετική Ένωση που “πέταξε” έξω την Ουγγαρία με 2-1.

Τα «Τρία Λιοντάρια» έπρεπε να ξεπεράσουν το εμπόδιο του «μαύρου πάνθηρα», Eusebio και της ομάδας του για να φτάσουν στον τελικό σε ένα παιχνίδι που θεωρείται από τα κλασικά των Παγκοσμίων Κυπέλλων.

Η Αγγλία ξεκίνησε με την ενδεκάδα που κατέβηκε και στο παιχνίδι με την Αργεντινή. Αυτός που μπήκε μπροστά για τους Άγγλους ήταν ο Bobby Charlton, σε ένα από τα καλύτερα παιχνίδια της σπουδαίας καριέρας του. Σκόραρε και τα δύο γκολ της πρόκρισης στο 30’ και στο 80’, το πρώτο αφού εκμεταλλεύτηκε ασθενή απόκρουση της πορτογαλικής άμυνας σε σουτ του Hunt και το δεύτερο με μια κλασική «οβίδα» από μακριά.

Η Πορτογαλία σκόραρε δυο μόλις λεπτά μετά το δεύτερο γκολ με τον ηγέτη της Eusebio από το σημείο του πέναλτι, αλλά δεν κατάφερε να φράξει το δρόμο των Άγγλων για τον πολυπόθητο τελικό.

Στον άλλο ημιτελικό η Δυτική Γερμανία απέκλεισε τη Σοβιετική Ένωση του τεράστιου Lev Yashin και ήταν έτοιμη για τη μεγάλη σύγκρουση με τους οικοδεσπότες.

O μεγάλος τελικός

Το Wembley φόρεσε τα «καλά» του και σχεδόν 97 χιλιάδες ήταν παρόντες στο γήπεδο για να δουν τους δύο αντιπάλους να διεκδικούν τον παγκόσμιο τίτλο. Η Αγγλία ξεκίνησε το παιχνίδι με την ίδια ενδεκάδα που την έφερε στον τελικό μετά από τους ομίλους, ενώ στην ενδεκάδα της Γερμανίας δέσποζαν ο Franz Beckenbauer, o Uve Seeler και ο Wolfgang Overath ανάμεσα στους άλλους αστέρες.

O Helmut Haller αιφνιδίασε τους Άγγλους οπαδούς και άνοιξε το σκορ του τελικού μόλις στο 12’ αφού ο Ray Wilson δεν κατάφερε να διώξει μια βαθιά σέντρα του Seeler. Ο πρωταγωνιστής του τελικού, Geoff Hurst ισοφάρισε έξι μόλις λεπτά μετά μετά από πάσα του αρχηγού της Αγγλίας Μοοre, μην αφήνοντας τους Δυτικογερμανούς να χαρούν το προβάδισμά τους για πολύ.

To ματς κυλούσε και όταν ο Martin Peters στο 79’ έκανε το 2-1 πολλοί νόμιζαν ότι ο τελικός είχε κριθεί. Όμως, όπως πολλές φορές έχει συμβείσ την ιστορία του ποδοσφαίρου, οι Γερμανοί επανήλθαν. Ο Wolfgang Weber κατάφερε να ισοφαρίσει στο 89’ και όλα ήταν στα ίσα. Οι ομάδες θα έλυναν τις διαφορές τους στην παράταση.

Στο 101ο λεπτό της παράτασης έγινε η φάση που ακόμα και σήμερα απασχολεί τους ειδικούς, τους οπαδούς και όσους ασχολούνται με το ποδόσφαιρο. Ο Geoff Hurst έστειλε την μπάλα στο δοκάρι και στη συνέχεια αυτή κατέληξε δίπλα στην γραμμή του τέρματος.

Μέσα ή έξω από την γραμμή; Το ερώτημα που ακόμα πλανάται, όσο και αν έχει δοκιμαστεί να απαντηθεί ακόμα και με τη βοήθεια της τεχνολογίας. Η ιστορία έγραψε ότι ο Ελβετός διαιτητής, Gottfriend Dienst μετά από συνεννόηση με τον επόπτη Tofik Bakhramof από τη Σοβιετική Ένωση (και συγκεκριμένα από το Αζερμπαϊτζάν) κατακύρωσε το γκολ παρά τις διαμαρτυρίες των Γερμανών.

Το σκορ έκλεισε με άλλο ένα υπέροχο γκολ του Hurst στο 120’, ο οποίος έγινε ο πρώτος και ο τελευταίος μέχρι σήμερα που έχει πετύχει χατ-τρικ σε τελικό Μουντιάλ. Το τελικό σκορ 4-2 χάρισε το Μουντιάλ στους παίχτες του Ramsey και ξεσήκωσε ολόκληρο το Νησί.

Στον μικρό τελικό η Πορτογαλία κατέλαβε την τρίτη θέση αφού νίκησε με 2-1 τη Σοβιετική Ένωση.